Depresyon genel popülasyonda ve de sağlık kurumlarına başvuran hastalarda görülen en sık psikiyatrik hastalıklardandır.(%15-20) Depresif duygudurum, anhedoniaya, konsantrasyon bozukluğu, uyku problemleri, iştahsızlık, suçluluk, umutsuzluk ve ölüm düşünceleri de eşlik edebilir.Her yaş ve cinsiyette görülür.
Etyopatogenez
A) Biyolojik:
Nörokimyasal: Biyojenik amin (serotonin, noradrenalin, dopamin) aktivitelerinde azalma, adrenerjik-kolinerjik sistemde kolinerjik dominans.
Hormonal: Hipotalamik- hipofizer- adrenal aks hiperaktivasyonu. Kortizol atışı, TSH, GH, FSH, LH, testesteron azalması. İmmun fonksiyonlarda baskılanma
Multifaktorial genetik özellik taşır
B) Psikososyal:
Psikoanalitik: Sevilen bir kişinin (objenin) kaybına verilen tepkiyle bu objenin değersizleştirilmesi.
Kognitif: Kendini, olayları ya da geleceği olumsuz değerlendirme, yenilgiden korkma
Klinik Belirti ve Bulgular
Depresif duygudurum
Etrafına ilgisinin azalması
Yaptıklarından zevk alamama
Belirgin kilo kaybı ya da kilo alımı
İnsomnia ya da hipersomnia
Psikomotor retardasyon ya da ajitasyon
Enerji eksikliği ya da sersemlik hissi
Değersizlik duygusu ya da aşırı suçluluk duygusu
Konsantre olamama (Yaşlılarda depresyon demans benzeri belirtilere de yol açar.)
Ölüm ve intiharla ilgili düşünceler ya da intihar planı
Cinsel isteksizlik
Tıbbi olarak bir hastalığa işaret etmeyen çoğul beden belirtisi( baş ve sırt ağrıları, hazımsızlık, gaz-geğirti, uyuşma vb.)
(İçlerinden bir tanesi depresif duygudurum ya da etrafına ilgisinin azalması olmak üzere, yukarıdaki belirtilerden en az beşinin, en az iki hafta süreyle bulunması tanı koydurucudur.)
Depresif Hastalığın Türleri
1)Majör Depresif Bozukluk (Unipolar Depresyon)
-Yukarıda sıralanan belirtilerin en az beşinin en az 2 hafta boyunca sürdüğü depresyon
- Kronik Majör Depresif Episod: Belirtiler iki yıldan fazla sürer. Yaşlılarda, alkol-madde bağımlılarında sıktır. İlaçlara zayıf yanıt verir.
- Mevsimsel paternli:Sonbahar ve kışın gün ışığının azlamasıyla ortaya çıkar ve ilkbahar, yazda kaybolur. Anormal melatonin metabolizması sorumlu tutulur. Hipersomnia, hiperfaji ve psikomotor yavaşlama ön plandadır.
- Postpartum Başlangıçlı: Doğum sonrası ilk 4 haftada başlayan ağır depresyon. Annenin, bebek hakkında homisidal ya da delüzyonel düşünceleri olabilir. Anne için ve de bebek için psikiyatrik acil haline gelebilir.
- Atipik Belirtilerle: Kilo alımı, hipersomnia belirgindir. Mevsimsel paternliyle birlikte sık görülür.
- - Double Depresyon: Distimik bozukluk ve depresyon beraber gözükür.
- Atipik Depresyon: Diğer spesifik duygudurum bozukluklarına girmeyen depresif belirtiler. (Örneğin: premenstural sendrom, minör depresif bozukluk)
:
2) Distimik Bozukluk
Hafif şiddette ama iş ve sosyal yaşamda güçlüğe ya da kilinik olarak anlamlı rahatsızlığa neden olan, en az iki yıl boyunca çoğu günlerde yaşanan depresif bozukuluk.
3) Bipolar Bozukluğun Depresif Fazı
(Bz sf...)
Ayırıcı Tanı
Genel Medikal Hastalığa Bağlı Depresif bozukluk
Depresif Mizaçlı Uyum Bozukluğu
Şizoaffektif bozukluk
Yas reaksiyonu
Kişilik Bozuklukları
Demans
Şizofreni
Tedavi
Tedavide farmakoterapi ve psikoterapi beraber uygulanmalıdır. Endikasyon varsa EKT de uygulanır.
A) Farmakoterapi
Antidepresanların etkilerinin ortaya çıkması için 3-4 hafta beklenmelidir. İlaçlara semptomlar tamamiyle ortadan kalkıncaya kadar devam edilmeli, relapsi önlemek için semptomlar geçtikten sonra da en az ortalama 6 ay daha devam edilmelidir.
Birinci Jenerasyon
Trisiklikler:
Amitriptilin
İmipramin
Clomipramin
Trimipramin
İkinci Jenerasyon
SSRI:
Sertraline(50-200mgr/
Fluoksetine
Fluvoxamine
Paroxetin
Citolopram
SRRı genellikle günde tek doz ve sabah başlanır. Olası yanetkilerimide barsak irritasyonu...
Amoksapin
Desipramin
Nortriptilin
Protriptilin
Ortalama tedavi dozu 75-225mgr/gündür. Bu ilaçların yan etkileri kullanım zorluğu yaratır.(ağız kuruluğ,kabızlık, idrartutukluğu,kalpte ileti kusuru.....)
Üçüncü kuşak:
Mirtazepine
Venlofaxine
Nefazadone
buprapione
MAOinh:
Fenelzin sülfat
Tanilsipromin sülfat
Rima ( moclobemide)
Lityum : Rekürran majör depresif bozukluklardaektedavi olarak kullanılabilir.
B) Psikoterapi:
Kognitif, davranışsal, interpersonal, psikoanalitik, destekleyici, grup ve aile terapilerinden terpistin uygun gördüğü yaklaşım uygulanır.
Doktor, hastayı başlangıçta haftada bir, sonra da iki haftada bir görüp hasatlığın progresyonunu gözlemlemeli, hastanın prognozu hakkında bilgi vermelidir.
Sürekli suisidal düşünceleri olan, ajite vaya psikotik belirtisi olan, belirgin fiziksel hastalığı olan, ciddi kardiyovasküler patolojisi olan hastalarda hospitalize edilip, bir uzman tedavi edilmelidir.