Anoreksia Nervoza, düşük tartıyla seyreden, hastanın kendi bedeniyle ilgili imajının bozulduğu, kendini çok şişman gördüğüve zayıflamak için ihtiyacından çok daha az yemek yediği, kadınlarda amenorenin de eşlik ettiği bir yeme bozukluğudur.
Hastaların %95'i kadındır. Genellikle ergenlikte, bazen de daha önce başlar. Mortalite oranı %10-20'dir. Hastaların çoğu orta ya da yüksek sosyo-ekonomik düzeyli ailelerin çocuklarıdır. Batılı ülkelerde daha sık görülür.
Etyopatogenez
- Biyolojik: Monozigotik ikizlerde, dizigotiklerle karşılaştırıldığında daha fazla bulunmuştur. Bu hastalarda ailesel çalışmalar sonucunda, hastanın özellikle birinci derece akrabalarında depresyon, alkol-madde bağımlılığı, yeme bozuklukları daha sık bulunmuştur. Nöroendokrin çalışmalar sonucu, kortikotropin salgılatıcı faktör seviyelerinde değişikler, santral sinir sistemi norepinefrin metabolizmasında azalma ve luteinizan hormaon ve folikül stimülizan hormon eksikliği sonucu amenore gösterilmiştir. Endojen opioid aktivitesi, açlık sonucu azalmıştır.
- Psikolojik: Erişkinde, bağımsızlık isteği, sosyal ve seksüel fonksiyonlara karşı bir reaksiyon olarak ortaya çıkar. Hastaların çoğunda, kontrolünü kaybetme korkusu, kendine güvensizlik görülür. Psikodinamik açıdan bakıldığında, hastaların annelerinden psikolojik olarak ayrışamadıkları düşünülür. Gebe kalma korkusu, seksüel ve agresif isteklerin bastırılması da düşünülebilir.
- Sosyal: Düşük vücud ağırlığını, çekicilikle özdeşleştiren sosyal inanışlar, kadınları yeme bozukluklarına doğru iter.
Belirti ve Bulgular
- Vücud ağırlığını, yaşı ve kilosuna uygun minimal ağırlıkta tutmayı reddetme. (olması gereken kilonun %85'inin altına düşme, büyüme ve gelişmesi için gerekli kiloyu almama)
- Kilosu normalin altında olmasına rağmen, kilo almaktan, şişmanlamaktan korma
- Vücud kilosunu ve görünümünü yanlış yorumlama, vücud ağırlığının ya da görüntüsünün kendisini değerlendirirken aşırı etki, kilo düşüklüğünü kabul etmeme
- Postmenarş kadınlarda amenore
- Kilo vermek için aşırı egzersiz yapma
- Libido azalması
- Kaşektik görünüm
- Bradikardi, düşük kan basıncı, ödem, hafif hirsutizm...
- Hipotiroidi, hiperkortikolizm, dehidratasyon, elektorolit bozuklukları
Ayırıcı Tanı
- Medikal hastalıklar ve
- Madde bağımlılığı
- Depresif bozukluklar
- Somatizasyon bozukluğu
- Bulimia Nervoza
Tedavi
Tedavi iki aşamalıdır. İlk aşama, hastayı normal kilosuna getirme, yaşamsal tehlikeyi atlatma, ikinci aşama da, uzun süreli psikoterapiyle hastanın ruhsal durumunu iyileştirme ve relapsları önlemeyi hedefler.
Hasta, semptomlarının dağlımına göre psikiyatri ya da dahiliye/pediatri servsine yatırılır. Hastanın fiziksel durumu el veriyorsa, depresyonu varsa, intihar riski ya da aile krizi varsa hastayı psikiyatri servisine yatırmayı tercih etmek gerekir.
Hastanın beslenme, sıvı ve elektrolit düzeyleri stabilize edilince uzun zaman psikoterapiye odaklanılır. Bireysel terapiye aile terapisi de eklenebilir. Hastalar genellikle, ilaç kullanmayı reddederler. Cypraheptadine, özellikle fluoxetine olmak üzere antidepresanlar etkili bulunmuştur.